Mexico City ne yaptıysa Eskişehir de onu yapmalı!

Ülkede yaşanan depremler ve Eskişehir’e olası yansımaları ele alan Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Can Ayday, ülkenin tümünün deprem kuşağında olduğunu söyledi.

Ülkenin çeşitli yerlerinde yaşana depremlerin her daim Eskişehir ve bölgesine uğrayabileceğini söyleyen Can Ayday, “Çünkü sadece Eskişehir, Malatya değil Türkiye bir deprem ülkesi. Konum itibariyle kısrak başı gibi Akdeniz'e uzanan bu yarım adayız, yukarıda Rusya aşağıda da Arabistan plakası arasında sıkışmış küçük bir plaka. Öyle olunca 2 büyük plaka bizi sıkıştırıyor. Üst tarafta Avrasya dediğimiz Rusya'nın bulunduğu alan, alt tarafta da Arabistan ve Afrika plakası bizi sıkıştırıyor. Ve bu sıkıştırma sürecinde biz de bir sürü deprem oluyor. Konum itibarıyla  her daim deprem olacak.

NERELERDE DEPREM OLACAK

Coğrafi şartlar nedeniyle depremlerin devam edeceğini anlatan Ayday şunları söyledi, “Bugün Malatya'da oldu yarın Bursa'da olacak. İzmir'de olacak. Ben olacak yerleri söylüyorum. Ertesi gün İstanbul'da ve Tekirdağ'da, Aydın’da olacak. Buralar eli kulağında depremler. Neden? Çünkü bu saydığım iller, hepsi bizim meşhur 99’daki Marmara depremine neden olan kuzey Anadolu fayı üzerinde. 

Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay ise Doğu Anadolu fayı üzerinde. Biz tektonik hatları çok fazla olan bir ülkeyiz. Tektonik hatları canlı olan bir ülke olduğumuz için doğal olarak Türkiye'nin her yerinde deprem olma riski çok yüksek. Konya, Karaman gibi bir küçük bir yerin haricinde Türkiye'nin her yerinde deprem olma olasılığı yüksektir ki hatırlarsanız yine bir kaç sene önce Konya'da bile bir deprem yaşandı. En emniyetli yer dediğimiz yerde bile deprem oluyor ise depreme önlem almayı el birliğiyle gerçekleştirmeliyiz. 

ESKİŞEHİR’İN KENDİ DEPREMİNE AZ KALDI!

Şu ana kadar söylediklerim yerler birinci derece tehlikeli yerler ama ikinci derece tehlikeli yerlere geçtiğimiz zaman hemen bunların başında Eskişehir geliyor. Maalesef keşke gelmese, keşke gelmese ama öyle değil. Biz jeoloji mühendisi olarak bunu söylemek zorundayız. Eskişehir'de ikinci derece riskli. Deprem açısından ikinci derece riskli bir durumda ama farklı olumsuz durumlar var. Eskişehir'in yerleşim yerinin alüvyon olması yani kumdan kilden oluşması ayrıca Porsuk suyunun yüzeye oldukça yakın olması bu riski daha da arttırıyor. Ve neredeyse birinci derece riskli yerler konumuna getiriyor” ifadelerini kullandı.

ESKİŞEHİR FAYI 6,4 DEPREM YAPABİLİR

Eskişehir’in depremselliğine dair son durumu da anlatan Prof. Dr. Can Ayday, “Söyleye söyleye yıllardır ben artık söylemekten bıktım usandım. Bunu söylüyorum ama buna önlem alan maalesef hiç kimse yok, hiçbir sorumlu olmuyor. Eskişehir’imizin güneyinden geçen İnönü'den gelen Karabayır’dan gelip hemen üniversitenin oradan geçen Osmangazi Üniversitesi’nden geçip asri mezarlığın oradan doğuya doğru giden adını da şehrimizden alan Eskişehir fay zonu üzerinde. Bu bir tek bir fay değil ama bu parça parça Biz 99 depreminden sonra benim başında bulunduğum çalışmada yaptığımız araştırmada Eskişehir Fayının 6,4 büyüklüğünde deprem o oluşturma olasılığının yüksek olduğunu gördük. Bu fayda son deprem 1956 yılında olmuştu. Bizde depremlerin tekrarlanma periyodu dediğimiz bir olay vardır. Bu periyodu da incelediğimiz zaman Eskişehir’de deprem olma olasılığının yükseldiğini gösteriyor. Yani süremiz kısaldı.” diye konuştu.

MEXİCO CİTY GİBİ OLMALIYIZ

Eskişehir’de buna karşı ne yapılmalı sorusunu da yanıtlayan Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Ayday, “Bunu da tüm sorumlulara sizin sayenizde tekrar duyuralım. Belki bunu ben 50 defa söyledim, şimdi belki 150 defa olacak. Yeniden Amerika'yı keşfetmeye gerek yok. Başka ülkeler ne yaptılarsa bizim de onu yapmamız lazım. Başka ülkeler derken çok şehirleşmiş Arjantin gibi, Kolombiya gibi, hatta durumları bizden çok daha aşağıda olan ve riskli konumda olan ülkeler ne yapıyorsa onu yapmalıyız. Burada en önemli örnek olarak Meksika'yı gösterebilirim. Meksika bir zamanlar çok çok büyük bir deprem yaşadı. Meksika'nın başkenti Meksiko City yerle bir oldu ve ondan sonra onlar akıllandılar.  Yapılan binaları incelediler. Çok iyi bir kontrol sistemi oluşturdular. Deprem açısından riskli her şeyi kontrol altına aldılar. Yapıları iyi planladılar. İmarı, yolları her şeyi doğru planladılar. İnsanları eğittiler. Sadece Meksikalılar değil bunları japonlar yıllardır yapıyor. Japonya'da anaokullarından başlayarak her çocuk ne yapacağını bilerek büyüyor. Biz ise hala ne yapacağımızı bilmiyoruz.

Konuyla ilgili olarak sorumluların hala gerekenleri yapmadığını da anlatan Ayday, “Sorumlular gerekeni yapıyor mu diye sorarsanız hayır derim. Bu işin sorumluların kim olduğu kanunlarda yazıyor. Sözünü ettiğim kişiler de maalesef ki gerekenleri hala yapmış değiller” dedi.